Hoe formuleer je een goede onderzoeksvraag?

Vragen stellen

Bij elk onderdeel van de onderzoeksopzet is het belangrijk dat je vragen aan jezelf (en je medeonderzoekers) stelt, zodat je helder krijgt wat je gaat doen en waarom je dit op die manier wilt doen. Tijdens een onderzoek worden namelijk veel keuzes gemaakt, zorg dat dit geïnformeerde keuzes zijn.

Bepaal het doel van je onderzoek

Een onderzoeksdoel is het antwoord op de vraag waarom je een onderzoek wilt uitvoeren. Wees zo concreet mogelijk in het opstellen van het onderzoeksdoel. Denk ook na over hoe je de onderzoeksresultaten gaat gebruiken: informerend of overtuigend? Intern of extern?

Als je een klanttevredenheidsonderzoek uitvoert, kan dit zijn omdat je benieuwd bent naar de mening van je klanten over je dienstverlening en hoe je die kan verbeteren, maar ook kun je de resultaten gebruiken voor marketingdoeleinden. Een duidelijk onderzoeksdoel helpt bij het formuleren van de onderzoeksvraag.

Formuleer de onderzoeksvraag‍

Een goed onderzoek heeft één duidelijke onderzoeksvraag. Door een duidelijke onderzoeksvraag te stellen voorkom je dat je zonder duidelijk doel data verzamelt en daar vervolgens iets van probeert te maken.¹ Een goed geformuleerde, concrete onderzoeksvraag helpt bij het opstellen van je vragenlijst.

Bij elke vraag kun je je afvragen of die bijdraagt aan het beantwoorden van de onderzoeksvraag. Zo niet, dan moet deze niet gesteld worden. Voorkom de gedachte: “omdat we nu toch al een onderzoek doen, kunnen we dit ook nog wel even vragen.” Uiteindelijk kom je uit bij een onderzoeksvraag die concreet, meetbaar en realistisch is.

Concreet

Met een onderzoeksvraag formuleer je zo precies mogelijk wat je wilt weten. Stel dat je wilt weten wat klanten van je bedrijf vinden, wil je dan weten hoe tevreden klanten zijn? Of wil je weten wat voor beeld klanten van je hebben? Door vragen te stellen krijg je je onderzoeksvraag en -onderwerp steeds scherper.

Je kan je onderzoeksvraag ook opdelen in verschillende deelvragen of thema’s. Klanttevredenheid kan je makkelijk opdelen in thema’s, zoals de winkel, medewerkers, product, prijs, etc. Bij het opstellen van deelvragen moet je altijd rekening houden met het doel en de hoofdvraag; draagt deze deelvraag bij aan het beantwoorden van de hoofdvraag of vormt deze een nieuw onderwerp?

Meetbaar

Dat je je onderzoeksvraag kunt beantwoorden is misschien wel het belangrijkste criterium van een goede onderzoeksvraag. Zorg ervoor dat je precies weet hoe je je vraag moet beantwoorden en welke methodes hiervoor nodig zijn. Zo voorkom je dat de conclusies niet ondersteund worden door de resultaten.

Realistisch

Het is natuurlijk belangrijk dat je onderzoeksvraag realistisch is; het moet haalbaar zijn binnen de beschikbare middelen, tijd en omstandigheden. Inventariseer van tevoren hoeveel budget er beschikbaar is en of dit de kosten van een goed uitgevoerd onderzoek dekt.

Een goede planning is van belang. Neem ruim de tijd voor elke stap van het onderzoek en houd rekening met de periode waarin je je onderzoek uitvoert. Voorkom het doen van een medewerkerstevredenheidsonderzoek in de zomervakantie bijvoorbeeld.

Conclusie

Een goed onderzoek begint bij een heldere onderzoeksvraag en -doel. Elk onderzoek begint bij een idee wat vervolgens verder uitgewerkt wordt, onder andere door het stellen van kritische vragen. Uiteindelijk kom je uit bij een concrete onderzoeksvraag die meetbaar en realistisch is. Een goede onderzoeksvraag zal je helpen bij het opstellen van een scherpe vragenlijst.