Open vragen

Wat is een open vraag?

Een open vraag geeft respondenten de ruimte om in hun eigen woorden antwoord te geven. Ze kunnen letterlijk hun antwoord typen, opschrijven of benoemen in hun eigen woorden. Open vragen kunnen verschillende vormen hebben.

Volledig open

Een ‘volledig open’ vraag is bijvoorbeeld een ‘hoe’- of ‘waarom’-vraag. Een respondent kan hierop eigenlijk niet in een of enkele woorden antwoorden, je verwacht een uitleg van de respondent. Een voorbeeld kan zijn ‘Waarom ben je hier ontevreden over?’ als vervolgvraag op een tevredenheidsvraag.

De ‘hoe’ of ‘waarom’ is natuurlijk niet verplicht; aan het einde van een enquête wordt bijvoorbeeld ook vaak de vraag gesteld “Zijn er nog dingen die niet in deze enquête naar voren zijn gekomen die je wel graag wilt benoemen? (Niet verplicht)”.

Feitelijk gezien is dit een gesloten (ja/nee)vraag, maar je mag verwachten dat een respondent hier ook uitgebreid op antwoordt.

Een open vraag als onderdeel van een meerkeuzevraag

Het meeste duidelijke voorbeeld hiervan is de optie ‘Anders, namelijk:’. Het kan zijn dat je een meerkeuzevraag stelt aan respondenten, maar dat je ook de mogelijkheid geeft om een ander antwoord te geven. In feite is dit een verkapte open vraag als onderdeel van een meerkeuzevraag.

Andere voorbeelden zijn antwoordopties als ‘Ja, omdat:’ of ‘Nee, want:’. Je combineert dan eigenlijk een open vraag met een meerkeuzevraag, waardoor de open vraagonderdeel wordt van een antwoordoptie in een meerkeuzevraag.

Een ‘gesloten’ open vraag

Met een ‘gesloten’ open vraag bedoelen we een vraag waarbij de respondent wel vrij is om zelf het antwoord te typen/schrijven/benoemen, maar waarbij wel heel gericht een specifiek antwoord wordt gevraagd.

Een duidelijk voorbeeld is: ‘Wat is je e-mailadres?’; het is een open invulveld, maar het antwoord dat je verwacht is ook heel duidelijk. Vaak kan je bij dit soort vragen instellen dat een respondent alleen bepaalde tekens in kan vullen.

Bij een geboortedatum kan je dan bijvoorbeeld aangeven dat de respondent alleen een datum (in een bepaald format) in mag vullen. Op die manier krijg je data die zo consistent en overzichtelijk mogelijk is om te analyseren.

Wanneer gebruik je open vragen? 

Open vragen kun je gebruiken wanneer antwoordopties van tevoren moeilijk zijn vast te stellen. Een voorbeeld hiervan is wanneer je wilt weten waarom mensen bepaalde dingen doen, maar je hebt eigenlijk niet zo’n goed beeld van de mogelijk antwoorden die je hierop gaat krijgen. Het kan dan goed zijn om de vraag helemaal open te stellen in plaats van enkele opties zelf te gaan bedenken, waarbij je lijst uiteindelijk verre van volledig is.

Wat hiermee samenhangt is dat je een respondent zo ‘blanco’ mogelijk de vraag wilt laten beantwoorden. Door een lijst met antwoordopties te geven, ook al geef je ook een optie ‘Anders, namelijk:’, zou je een respondent kunnen ‘sturen’: de respondent selecteert antwoorden die hij of zij niet uit zichzelf zou hebben benoemd. Een volledig open vraag zorgt ervoor dat een respondent zo ‘blanco’ mogelijk antwoord geeft.

Hoe ga je om met de antwoorden op open vragen?

Het nadeel van het stellen van open vragen is dat je ongecategoriseerde antwoorden terugkrijgt. Het is daarmee moeilijk of veel werk om de antwoorden op dergelijke vragen te analyseren en om er dus conclusies uitte trekken. In het hoofdstuk data-analyse leggen we je uit hoe je om kunt gaan met open antwoorden.

Conclusie

Open vragen kunnen handig zijn wanneer je weinig inzicht hebt in de mogelijke antwoorden die respondenten kunnen geven. Ze geven respondenten bovendien de mogelijkheid om toelichtingen of meningen in hun eigen woorden te geven.

Wel is het mogelijk om van respondenten te vragen dat zij een antwoord geven binnen een specifieke categorie, zoals een datum of een e-mailadres, wanneer dat nuttig is voor jouw onderzoek.