Anonimiteit en vertrouwelijkheid

‍Anonimiteit

Je spreekt van anonimiteit wanneer er geen identificeerbare persoonsgegevens(bijvoorbeeld: naam, e-mailadres, telefoonnummer) worden gevraagd. Voor een uitgebreide lijst van en uitleg over persoonsgegevens, kijk dan op de website van Autoriteit Persoonsgegevens.

Vertrouwelijkheid

Als je onderzoek niet anoniem is, moet je vertrouwelijkheid van informatie kunnen garanderen. Hierbij worden persoonsgegevens wel gevraagd en dus als data opgeslagen, maar deze zijn alleen toegankelijk voor de directe onderzoekers. Zorg er in dit geval dan voor dat:

• Je zo min mogelijk persoonsgegevens vraagt en opslaat. Ga altijd na waarom je dit nodig hebt.
• De persoonsgegevens apart worden opgeslagen, zoals met pseudoanonieme data.
• Zo weinig mogelijk mensen toegang hebben tot de data.
• De data altijd zorgvuldig en veilig wordt opgeslagen.

Pseudoanonimiteit

Als er wel persoonsgegevens worden opgeslagen, kun je deze los van de rest van de data opslaan zodat respondenten niet met hun individuele data kunnen worden gekoppeld. Er kan dan naar de data gelinkt worden via een ‘identifier’. Dit is bijvoorbeeld een specifieke code die per respondent de persoonsgegevens vervangt. Het onderzoek is dan pseudoanoniem.

Herleidbaarheid

Herleidbaarheid betekent dat de achtergrondgegevens die je hebt verzameld, gekoppeld kunnen worden aan een specifieke respondent. Dit kan direct en indirect zijn. Als gegevens direct herleidbaar zijn, zijn deze vaak uniek per persoon, zoals een naam of telefoonnummer. Gegevens kunnen echter ook indirect te herleiden zijn naar respondenten.

Voorbeeld:

Stel, je voert een medewerkerstevredenheidsonderzoek uit bij een team van 15 personen. Je vraagt hierbij naar het geslacht en de leeftijd van de respondenten. Wanneer er in het team bijvoorbeeld maar één vrouw is in de leeftijdscategorie 18-25, is de informatie die zij verder invult in de vragenlijst dus al herleidbaar naar deze specifieke medewerkster.

Vooral bij een kleine doelgroep of laag aantal respondenten, is het belangrijk om hierop te letten, omdat de kans dan juist groter is dat informatie naar een persoon teruggeleid kan worden. Bedenk daarom altijd welke gegevens je echt van je respondenten nodig hebt en in hoeverre je je data nog daadwerkelijk anoniem kan verwerken.

Conclusie

Vertrouwelijkheid en anonimiteit zijn dus verwante termen omdat het beide met persoonsgegevens te maken heeft, maar verwijzen allebei naar iets anders. Anonimiteit betekent dat je geen persoonsgegevens van je respondenten vraagt. Vertrouwelijkheid van informatie betekent dat je de persoonsgegevens die je verzamelt goed beveiligd, waardoor het onderzoek pseudoanoniem wordt en de gegevens dus niet zomaar te herleiden zijn naar specifieke respondenten.¹